Veilige reinigingsstrategieën van de vergulde zones van het Lam Gods
Op 30 en 31 oktober 2025 kwamen het Art Salinity and Acidity Project (ASAP), de onderzoekseenheid Materials Science for Conservation Research (MatCoRe) – gezamenlijk ondersteund door het KIK en de Université libre de Bruxelles (ULB) – en het restauratieteam van het Lam Gods samen voor een bijzondere tweedaagse samenwerking rond de vergulde zones van het retabel.
Deze ontmoeting verenigde dr. Elena Aguado (ASAP, Escuela Superior de Conservación y Restauración de Bienes Culturales (ESCRBC) uit Madrid) en Chiara Bianchi (ASAP, FeliX Art & Eco Museum) met het volledige Lam Gods-restauratieteam onder leiding van dr. Hélène Dubois, en met dr. Francisco Mederos-Henry en Amandine Colignon van de MatCoRe-eenheid (KIK, ULB). De samenwerking bundelde aanvullende expertise op het gebied van erfgoedwetenschappen, interacties tussen water en picturale lagen, en restauratiepraktijk.
Samen onderzochten de teams hoe gedetailleerde pH- en geleidbaarheidsmetingen kunnen bijdragen aan het veilig ontwikkelen van watergedragen reinigingssystemen voor de vergulde oppervlakken op het Lam Gods. Omdat metaalcarboxylaatprocessen in deze zones door water kunnen worden beïnvloed, is inzicht in en controle over de fysisch-chemische eigenschappen van water essentieel, niet om elke wateraanvoer te vermijden, maar om te voorkomen dat degradatiemechanismen worden versneld die in olieverguldingen kunnen optreden.
Deze kennisuitwisseling pakte een belangrijk conserveringsvraagstuk aan: waterige methoden blijven de meest doeltreffende manier om deze vergulde oppervlakken te reinigen, maar hun toepassing vereist een goed begrip van de materiaalkunde en van de interactie met water. Dit helpt langetermijnrisico’s te beperken die voortkomen uit door water geïnduceerde reacties zoals de vorming of kristallisatie van metaalcarboxylaten.
Dankzij de genereuze steun van de Fondation Périer-D’Ieteren kon het Art Salinity and Acidity Project (ASAP)-team naar Brussel en Gent afreizen om hun gespecialiseerde expertise te delen en samen aangepaste watergedragen reinigingsmethoden te ontwikkelen die aansluiten bij de specifieke noden van het retabel.
Deze twee dagen vormden een uitzonderlijke en waardevolle kruisbestuiving tussen restauratie, materiaalkunde en erfgoedwetenschappen. Door interdisciplinair inzicht te bundelen werd gezamenlijk gewerkt aan veiligere en duurzamere reinigingsstrategieën voor een van de meest iconische meesterwerken ter wereld.
Meer nieuws van het KIK
Adopteer een ster om het erfgoed te bewaren
Op woensdag 26 november hebben het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) en Stad Aalst de Sterrenactie gepresenteerd, die gedeeltelijk zal bijdragen aan de restauratie van De Prediking van Johannes de Doper, het schilderij dat de Erfgoed Challenge 2023 won.
Onderzoek naar het bleken van papier voorgesteld op Icon-conferentie
Eind oktober presenteerde Camille Jallu, restauratrice van grafische kunst en afgestudeerd aan La Cambre, een poster tijdens de Icon (Institute of Conservation) Book and Paper Group-coferentie “Conservation Uncovered: Investigation and Discovery in Treatment and Analysis”.