Ga verder naar de inhoud

Conservatie en restauratie

Het kunstpatrimonium bewaren, beschermen en valoriseren. Voor de huidige én de volgende generaties. Dat is de kerntaak van de conservatiespecialisten van het KIK.

Van gespecialiseerd advies tot restauratie

Een team van 35 experts stelt alles in het werk om ons erfgoed optimaal te bewaren, te beschermen en te valoriseren. Onze conservator-restaurateurs zijn elk gespecialiseerd in specifieke objecten, materialen en/of periodes, zoals paneelschilderkunst, schilderijen op doek, stenen beeldhouwkunst, houten beeldhouwkunst, textiel, keramiek, glas, muurschilderkunst, polychromie en preventieve conservatie. Ze beschikken over ruime ervaring en een uitgebreid internationaal netwerk.

Ze zijn ingedeeld in twee onderzoekscellen en zes ateliers. Dankzij hun interdisciplinaire aanpak kunnen zij zowel eenvoudige als complexe conservatie- en restauratieprojecten adviseren, uitvoeren en opvolgen.

Onze ateliers en onderzoekscellen

1 Atelier Schilderkunst overzicht schilderijen restauratie

Atelier schilderkunst

In de bekwame handen van onze schilderkunstexperts passeren de grootste meesters van de 14de eeuw tot nu: van de gebroeders Van Eyck, Pieter Bruegel, Lambert Lombard en Peter Paul Rubens tot Claude Monet of Constant Permeke… Met minutieuze zorg bestuderen, conserveren en restaureren we hun werk.

Meer informatie
X079364 kleiner

Atelier polychrome houtsculptuur

We bestuderen en behandelen polychrome houtsculpturen, maar ook beelden uit ivoor of was. Onze dubbele missie: meer inzicht krijgen in de beeldhouwwerken én verzekeren dat ze optimaal bewaard blijven voor toekomstige generaties.

Meer informatie
Slider Madonna Halle kleiner

Atelier steensculptuur

Van monumentaal poortgebouw tot klein museumstuk: ons team geeft elke steensculptuur een studie of behandeling op maat. We staan in voor materiaaltechnische studies, pilootrestauraties en conservatie-restauratieprojecten.

Meer informatie
Textielx127172 dl

Atelier textiel

In het Atelier textiel leggen we ons toe op heel diverse erfgoedvoorwerpen. Ons uitgangspunt? Interdisciplinair onderzoek om de materialiteit, maar ook de context van het object in al zijn dimensies te begrijpen. Daaruit volgt een behandeling met minimale interventie en maximaal respect voor zowel de historische als huidige functie.

Meer informatie
Atelier glas en keramiek 1 Verres antiques du Musée L

Atelier glas en keramiek

Tot ons Belgisch erfgoed behoren ook heel wat voorwerpen in glas. Onze glasexperts zetten zich in voor de studie, restauratie en conservatie van die pareltjes, zodat ze de aandacht krijgen die ze verdienen. Sinds begin 2021 richten we ons daarnaast op een andere ‘vuurkunst’: keramiek.

Meer informatie
X060497

Atelier muurschilderkunst

Het Atelier muurschilderkunst verricht pionierswerk op het gebied van interdisciplinaire onderzoek, preventie en conservering. De atelieractiviteiten zijn enerzijds gericht op wetenschappelijke studie en anderzijds op de praktijk.

Meer informatie
X136573 dl

Cel decoratie van monumenten

Raam- en deurlijsten, ijzersmeedwerk, stucwerk, behangpapier. Ze geven historische gevels en interieurs hun onmiskenbare karakter. Onze expertise over deze stukjes erfgoed is onmisbaar bij tal van restauratieprojecten van beschermde gebouwen.

Meer informatie
Lichtmetingen

Cel preventieve conservatie

Voorkomen is beter dan genezen. Die wijsheid gaat ook op voor ons erfgoed. En dat is precies waar het team preventieve conservatie zich op toelegt. Ze brengen alle risico’s op schade voor uw object of collectie in kaart én adviseren hoe u problemen vermijdt.

Meer informatie
Foto5

Cel duurzaamheid

Duurzaamheid is een breed thema dat onlosmakelijk verbonden is met ons werk, maar het vereist een verandering in onze mentaliteit en dagelijkse praktijken. Met de oprichting van de Cel duurzaamheid legt het KIK de nadruk op een duurzame overgang door het stimuleren van een interdisciplinaire samenwerking intern en binnen de Belgische culturele instellingen.

Meer informatie
  • Project

    ArtGarden: Onderzoek Besloten Hofjes en preventieve conservering van Mixed-Media objecten

    Hoe conserveer je objecten waarin diverse materialen samenkomen, zoals de Mechelse Besloten Hofjes? Binnen het ArtGarden-project bepaalt een interdisciplinair onderzoeksteam de ideale bewaaromstandigheden voor dit soort historische multimedia-objecten. De resultaten maken we toegankelijk voor de brede erfgoedsector via een online tool.

    Bekijk dit project
G002048 gold Web

Wie kan bij ons terecht?

We leggen ons toe op kunstwerken van hoge kwaliteit, met een belangrijke kunsthistorische waarde of met een meerwaarde voor het wetenschappelijk onderzoek. Daarbij werken we voor de meest uiteenlopende opdrachtgevers: kerkfabrieken, publieke collecties, privéverzamelaars, gewesten en gemeenten, beheerders van beschermde monumenten…

Basiswaarden internationale ethiek

Om erfgoed adequaat te conserveren en te restaureren is het belangrijk om de historische, materiële en immateriële context te begrijpen. Wat de praktische uitwerking betreft, houden we bovendien vast aan de internationale ethische code van de European Confederation of Conservator-Restorers Organisations (E.C.C.O.). Het belangrijkste principe is dat de interventies minimaal, omkeerbaar en herkenbaar moeten zijn uit respect voor de geschiedenis van het object:

  • Een conservatie-restauratiebehandeling beperkt zich tot het strikte minimum. Conservatie- restauratie mag niet verward worden met renovatie of reconstructie.
  • Er worden alleen producten, materialen en technieken gebruikt die het erfgoed niet beschadigen, ook niet op termijn. De interventie mag latere behandelingen en onderzoeken op geen enkele manier belemmeren.
  • Elke ingreep of toevoeging moet herkenbaar zijn met het blote oog of met behulp van onderzoekstechnieken.

Hoe verloopt een conservatie-restauratietraject?

Het uitstippelen van preventieve conservatie voor de kunstwerken in een kerk, de originele verflagen in een privéwoning onderzoeken, een beeld ontzouten, de juiste opstellingswijze uitdenken voor een historisch kostuum, houtworm bestrijden… Elk project is anders, maar meestal verloopt een conservatie-restauratietraject volgens deze vijf stappen:

  1. Voorafgaand onderzoek van de toegepaste materialen, technieken, plaats van bewaring...
  2. Diagnose: aan de hand van een grondig onderzoek van het oppervlak brengen we de schade in kaart. We onderzoeken voorts de bewaringsomstandigheden, het omgevingsklimaat en de opstelling – allemaal factoren die de aftakeling mee bepaald hebben of kunnen veroorzaken.
  3. Testfase: aan de hand van testen op kleine schaal worden de meest geschikte interventies voorgesteld, met de betrokken partijen besproken en vastgelegd.
  4. Interventie: we ondernemen de nodige stappen om het erfgoed te conserveren en/of te restaureren.
  5. Dossier: elk project wordt bij ons uitvoerig beschreven, geargumenteerd en gedocumenteerd.

Het dossier: kennisoverdracht van onschatbaar belang

Voor elke opdracht leggen we een uitgebreid dossier aan met een verslag van de uitgevoerde onderzoeken, de toegepaste technieken en producten, schadetekeningen, foto’s voor, tijdens en na behandeling en advies over de bewaringsomstandigheden.

Ook de documentatie van de wetenschappelijke en chemische beeldvorming zoals (foto’s bij zichtbaar licht en uv, infraroodreflectografie, röntgenstralen, MA-XRF) en van de analyses (stratigrafische stalen, dendrochronologie…) worden in het dossier verwerkt.

Het zijn de conservator-restaurateurs die de knowhow van de verschillende experts – chemici, kunsthistorici, fysici, ingenieurs, geologen, dendrochronologen, enz. – samenbrengen om het erfgoed beter te begrijpen, zo goed mogelijk te behandelen en te valoriseren.

De dossiers zijn van onschatbaar belang voor toekomstige restauraties en bij kunsthistorische studies. Ze stellen ons in staat om exact te weten hoe een object is behandeld.

Publicaties

Lezingen en publicaties

We doen op de meest diverse manieren aan kennisoverdracht. Zo worden er op het KIK of op projectlocaties regelmatig infomomenten georganiseerd, wonen onze experts workshops en studiedagen bij en worden tal van projecten gepubliceerd, zowel in de vakliteratuur – waaronder de uitgaven van het KIK – als via pers en sociale media. Neem bijvoorbeeld een kijkje achter de schermen van de restauratie avn de Sint-Martinuskerk in Aalst.

Bent u in het bezit van of verantwoordelijk voor een erfgoedstuk of ensemble, en hebt u vragen over de conservatie en restauratie ervan? Contacteer ons.

Camille De Clercq
Camille De Clercq
Verantwoordelijke conservatie-restauratie

Of contacteer rechtstreeks de betrokken onderzoekscellen of ateliers.

Het KIK helpt ook op andere manieren

Niet gevonden wat u zoekt? We bieden nog heel wat meer diensten aan.