Zal het albasten beeld van Sint-Catharina van Alexandrië uit Kortrijk kleur bekennen?

Het beeld van de heilige Catharina van Alexandrië bevindt zich momenteel in het atelier steensculptuur van het KIK voor studie en een conservatie-restauratiebehandeling. Het is afkomstig uit de Gravenkapel in de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Kortrijk en werd vervaardigd door André Beauneveu tussen 1374-1386. Het was een opdracht van Lodewijk van Male als onderdeel van zijn mausoleum (een groot grafmonument) dat in de Gravenkapel zou worden opgericht. De graaf veranderde kort voor zijn dood in 1384 echter van mening over de plaats van zijn graftombe en alleen het beeld van de heilige Catharina werd naar Kortrijk overgebracht.

De geschiedenis van het beeld is op zijn minst bijzonder te noemen. In de zestiende eeuw werd het samen met de kerkschat begraven om het te beschermen tegen de beeldenstormers. Later, in 1866, verkeerde het beeld in zeer slechte staat en onderging het een ingrijpende restauratie. De beeldhouwer die met deze ‘restauratie’ belast was, voegde een nieuwe kroon, een nieuw wiel en een nieuwe kling van het zwaard toe.

Het volledige beeld is in albast, een zeer kostbaar materiaal, en voor zover bekend werden deze beelden nooit volledig beschilderd. Vaak werd er wel een gedeeltelijke polychromie aangebracht. Naar deze sporen loopt nu een onderzoek. Onze conservator-restaurateur Judy De Roy bestudeert het beeld daarom onder een binoculaire microscoop. Aangezien de Sint-Catharina in het verleden ingrijpend gerestaureerd werd, misschien zelfs gewassen en afgekrabt, moet er naar hele kleine sporen gezocht worden. Judy zal vervolgens met de labo’s van het KIK samenwerken om bijkomende analyses te laten uitvoeren.

Het belang van het onderzoek ligt in een beter begrip van albasten beelden uit deze periode, en om later een reconstructie te kunnen maken, zij het dan wel in Photoshop en uiteraard niet op het beeld zelf. Er staan ook reinigingsproeven gepland. Vervolgens zullen de verschillende opties voor de conservatie-restauratie met de eigenaar en met de Vlaamse Topstukkenraad besproken worden.

Na de studie en de behandeling zal het beeld voor het eerst opnieuw te zien zijn in een tentoonstelling over beeldhouwwerk in albast in M Leuven van 14 oktober 2022 tot en met 26 februari 2023.