Van Milaan tot Brussel: een altaarstuk van Jan II Borman in restauratie door het KIK
In ons Atelier polychrome houtsculptuur bevindt zich een prachtig altaarstuk uit de kerk van San Nazaro Maggiore in Milaan. Het wordt toegeschreven aan Jan II Borman, de leidende figuur van een roemruchte dynastie van Brusselse beeldhouwers. Een perfect voorbeeld van de rage van altaarstukken in de XVᵉ eeuw, onderscheidt het werk zich door de grootte van de gebeeldhouwde elementen. Zij stellen de Aanbidding der Koningen voor, een onderwerp dat zich leent voor rijke kostuums en prachtige originele polychromie. Parallel aan het onderzoek zal een behandeling, die zich momenteel in de testfase bevindt, bestaan uit het verwijderen van de latere ingrepen om de rijke polychromie te herontdekken die op het eerste gezicht goed bewaard lijkt.
Een Jan II Borman in Milaan
Het heeft vijf jaar geduurd voor dit project het daglicht zag, zegt Emmanuelle Mercier, hoofd van het atelier: "Oorspronkelijk ontdekte onze vroegere directrice Myriam Serck dit altaarstuk tijdens een van haar bezoeken aan Milaan. Een team van het KIK is er een week geweest om het te bestuderen, te fotograferen en een dossier samen te stellen. Het is een uitzonderlijke ontdekking omdat het werk, dat in de kerk als Duits wordt aangeduid, in feite uit Brussel afkomstig is. Het KIK schrijft het werk toe aan Jan II Borman, toonbeeld van een beroemde dynastie van Brusselse beeldhouwers. "Weinig van zijn werken hebben hun oorspronkelijke polychromie behouden. Het beroemde altaarstuk van Sint Joris, gedateerd en gesigneerd, dat onlangs door het KIK is gerestaureerd, heeft geen polychromie. In dit geval, is het werk van Milaan absoluut schitterend.
Het is één enkele scène die de Aanbidding der Wijzen voorstelt, een thema dat zich leent voor rijke kostuums en prachtige originele polychromie, die de verscheidenheid van technieken uit die periode illustreert.
Een imposant altaarstuk met uitzonderlijke polychromie
Representatief voor de rage van altaarstukken in de XVᵉ eeuw, werd dit belangrijke werk aangekocht door een Milanese koopman, waarschijnlijk in opdracht. "Deze aanwinst getuigt van de invloed van deze Brusselse ateliers in die tijd. Dit altaarstuk onderscheidt zich ook door de imposante afmetingen van de gebeeldhouwde elementen."
Tijdens een vorige restauratie was het beeld bedekt met een dikke bruine vernis. "Alle oorspronkelijk gekleurde gebieden, inclusief de gezichten, zijn nu zeer donkerbruin. Het werk is ook opnieuw verguld. De behandeling zal bestaan uit het verwijderen van de latere ingrepen om de rijke oorspronkelijke polychromie te herontdekken, die op het eerste gezicht goed bewaard is gebleven. Daarom zijn we momenteel in de testfase van methoden en producten die ons in staat zullen stellen dit aan het licht te brengen."
Het programma: onderzoek, behandeling en laboratoriumanalyse
De eerste stap voor elke restauratie is de studie. "We grijpen nooit in zonder vooronderzoek. Dan komt de testfase, die deze week is begonnen. We proberen te bepalen welke oplosmiddelen we moeten gebruiken. Eind april zullen onze restaurateurs een eerste vergadering hebben met de Italiaanse beheerders, de opzichters en de kunsthistorici om de tests te valideren en beslissingen te nemen. Daarna zullen zij overgaan tot de eigenlijke behandeling, terwijl de studie tijdens de gehele interventie zal worden voortgezet. Bovendien zullen dendrochronologische en laboratoriumanalyses voor de identificatie van pigmenten, bindmiddelen, enz. worden uitgevoerd. Het project zal ongeveer een jaar duren.
De missie van een week naar Milaan in 2017 werd uitgevoerd met de steun van het fonds Périer-D'Ieteren. De huidige studie en restauratiebehandeling worden gefinancierd door de Koning Boudewijnstichting, het Fonds Jean-Jacques Comhaire, de Superintendence van Cultureel Erfgoed van Milaan, de parochie van San Nazaro Maggiore en het bisdom Milaan.
Meer nieuws van KIK/IRPA
Spelenderwijs kennismaken met preventieve conservatie
Begin maart, tijdens de opendeurdag en de sectordag van het KIK, heeft de Cel preventieve conservatie met behulp van legoblokjes op een speelse manier het publiek gesensibiliseerd.
Nacht van de Kathedralen in Doornik
De Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Doornik nam op zaterdag 13 mei deel aan de Europese Nacht van de Kathedralen. Het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van de Zieken, winnaar van de Erfgoed Challenge 2022, kreeg daarbij een bijzondere rol.