Mariaretabel is terug in Boussu
Na twee jaar van onderzoek en restauratie in het KIK is het 16de-eeuwse retabel van de Maagd Maria weer thuis in de Sint-Gorikskerk in Boussu-lez-Mons, Henegouwen. Nadat het retabel drie keer het slachtoffer werd van diefstallen, is het kunstwerk nu grotendeels herenigd, gereinigd en tentoongesteld in de Kapel van de Heren.
Puzzelen met behulp van BALaT
De behandeling bestond uit het verwijderen van stoflagen en van de donkere patina die de houten retabelfiguren bedekten. De figuren op de voorgrond, die in 1914 gestolen waren geweest, kenden gedurende de 20ste eeuw een andere materiële geschiedenis dan het retabel zelf. De uitdaging was dan ook om met de juiste reinigings- en retoucheertechnieken de beeldjes en het retabel terug tot een visueel geheel te maken. Tijdens het onderzoek en de restauratie stootten de experts echter op een ander probleem: de scènes in het retabel stonden helemaal niet op de juiste plaats.
Oude foto's van het altaarstuk van Boussu, genomen voor 1914, die zich in BALaT bevinden, brachten soelaas. Daarop staan immers nog alle beeldengroepen, ook deze die vandaag de dag in het altaarstuk ontbreken na twee latere diefstallen. Dat hielp bij de reconstructie van de volgorde van het verhaal dat de houten figuren vertellen. Op de achterkant van de diverse houten reliëfs uit het retabel stonden bovendien soms cijfers die konden bevestigen welk beeld waar hoorde te staan in de retabelkast. De studie van de oorspronkelijke bevestigingsmechanismen maakte de puzzel uiteindelijk compleet.
Zeldzame rijkdom aan voorstellingen
Het reinigen van de beelden en het verwijderen van de patina's hielp om bepaalde details in de houtsculpturen vrij te geven en de rijke iconografie beter te begrijpen. "We vonden een aantal unieke voorstellingen terug, zoals die waarin Jozef twijfelt aan de maagdelijkheid van Maria, om zich dan in een volgende gebeeldhouwde scène te verontschuldigen", aldus Emmanuelle Mercier.
Nu het onderzoek en de restauratie door het KIK zijn afgerond - resultaten van dendrochronologie-onderzoek zullen nog volgen -, is het retabel van de Maagd Maria, mét de in 1914 gestolen fragmenten, sinds januari te bewonderen in de Kapel van de Heren in Boussu, beschermd tegen diefstal en stof door een vitrine die werd aangekocht dankzij het fonds Léon Courtin-Marcelle Bouché dat wordt beheerd door de Koning Boudewijnstichting. De kapel is vanaf mei 2023 elke zondagochtend geopend voor het publiek. Tot die tijd is het mogelijk om het altaarstuk op aanvraag te bezichtigen tijdens een rondleiding.
Meer nieuws van het KIK
"Horizon 2030 Powered by Loterie Nationale — Nationale Loterij" in het Jubelpark
Deze lente en zomer kan je in het Jubelpark in Brussel, waar het KIK gehuisvest is, voor het eerst naar het stadsfestival Horizon 2023 Powered by Loterie Nationale - Nationale Loterij. In het programma van het festival staan erfgoed, kennis en culturele instellingen centraal. Horizon 2030 biedt een voorproefje van wat het toekomstige Jubelpark zal worden tegen 2030: het sociaalculturele vlaggenschip van België in een prachtig groen kader. Op zaterdag 13 april zal de Horizon 2030 Lift Off de feestelijke start van het project markeren.
Derde fase Lam Gods: eerste resultaten beloven schitterende apotheose
Sinds mei 2023 loopt de derde en laatste fase van de grootscheepse conservatie-restauratiecampagne van het Lam Gods door het KIK. De voorbije maanden heeft het team niet-originele vernissen weggenomen en de verflagen eronder uitvoerig bestudeerd. Momenteel is men, na het advies van de internationale commissie van experten, begonnen met het verwijderen van 16de-eeuwse overschilderingen. Nu al zijn de eerste resultaten adembenemend mooi.