De habijtpoppen van Wetteren
Sint-Gertrudiskerk, Wetteren
In Belgische kerken wordt heel veel erfgoed bewaard. Maar in de Sint-Gertrudiskerk in Wetteren staat een toch wel heel bijzondere erfgoedcollectie tentoongesteld. Het gaat om 138 poppen, elk van zo ongeveer dertig centimeter groot, en allemaal gekleed in het traditionele habijt van vrouwelijke kloosterorden uit binnen- en buitenland, voornamelijk België en Frankrijk. De verzameling is het geesteskind van wijlen Firmin De Waele (1920-2017), een lokale bedrijfsleider met een sterke interesse in textiel en erfgoed.
Habijt, sluier en kap
Kort na de Tweede Wereldoorlog telde België bijna 50.000 kloosterzusters, goed voor ongeveer zes vrouwelijke religieuzen per duizend inwoners. Begin jaren ‘50 spoorde paus Pius XII (1876-1958) kloosterzusters aan hun levensstijl en denkwijze te moderniseren, waaronder de klederdracht. Daarop pasten in de jaren vijftig van de vorige eeuw de meeste congregaties hun habijt (voorzichtig) aan. Tijdens het Tweede Vaticaans concilie (1962-1965) werd de opdracht tot kledingvernieuwing in een decreet vastgelegd. Het traditionele habijt, sluier en kap zouden dan al snel volledig uit het straatbeeld verdwijnen.
Volgens hun evenbeeld
Uit angst dat de kennis rond de klederdracht van de kloosterordes verloren zou gaan, zond Firmin De Waele, medezaakvoerder van de in Schellebelle gevestigde ‘Koninklijke Korsetfabriek DéWé International’, kloosters van verschillende congregaties een pop toe. Hij vroeg de ordezusters om de kledij en de daar bijhorende accessoires voor de poppen zelf te vervaardigen, in dezelfde materialen en met dezelfde technieken als hun eigen traditionele klederdracht. De respons was heel groot en met veel aandacht, zorg en zin voor detail hebben de zusters de poppen aangekleed volgens hun evenbeeld. Zelfs de kleinste accessoires (ringen, rozenkransen, sleutels e.a.) zijn in poppenformaat vervaardigd. De popjes werden teruggezonden en voorzien van naam van het klooster, de plaats van het klooster en de datum van ontstaan van de orde.
Een schat aan informatie
De heer De Waele droeg de collectie later over aan de Christus Koningkerk in Wetteren en, bij de ontwijding van deze kerk in 2016, werden alle poppen overgebracht naar de Sint-Gertrudiskerk in dezelfde gemeente. Deze uitzonderlijke collectie heeft een belangrijke historische en immateriële waarde. De habijtpoppen vertellen over de wijze waarop de traditionele klederdracht was opgebouwd, uit welke materialen ze bestond en hoe het habijt, de kap en de sluier binnen elke congregatie gedragen werden. Tegelijk getuigt elke pop van het handwerk van een andere kloosterzuster. De habijtpoppen bieden potentieel een schat aan informatie. Helaas zijn er verschillende schadebeelden waarneembaar. De kleding is vervuild en lokaal zijn er roodbruine vlekken, wimpers van poppen komen los, kopspelden oxideren,… Een conservatie- en restauratiebehandeling is noodzakelijk om de toekomst van deze collectie veilig te stellen.
De Erfgoed Challenge wil alle Belgen verbinden rond hun erfgoed en deze kunstschatten omringen met de allerbeste zorgen. Tien jaar lang selecteert het KIK samen met jou een erfgoedschat die hoogdringend hulp nodig heeft. Om zo tegen 2030 de toekomst van minstens tien erfgoedschatten te verzekeren. Geef erfgoed een toekomst!
Dit erfgoedobject nam het op tegen
