Het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van de Zieken
Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, Doornik
"Van deze campagne onthouden we de trots en de verbondenheid van de inwoners van Doornik met hun iconische kathedraal en de schitterende geschiedenis waarin dit door de UNESCO geklasseerde gebouw al 1500 jaar verwikkeld is, evenals de sterke inzet en gezamenlijke aanpak van het publiek, de verschillende organisaties en lokale verenigingen waardoor het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van de Zieken van de kathedraal van Doornik de Erfgoed Challenge 2022 kon winnen.
Maar wat boven het wedstrijdelement uitstijgt is dat eigenlijk al het erfgoed aan belang wint via de Erfgoed Challenge."
Geliefd bij de inwoners van Doornik
Tussen het dubbele romaanse portaal dat leidt naar het schip van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Doornik, erkend als UNESCO Werelderfgoed, staat een opmerkelijk beeld van Maria met kind, bekend als het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van de Zieken. Al sinds de veertiende eeuw verwelkomt het bezoekers, pelgrims en koningen. Tegenwoordig is het beeld het symbool bij uitstek van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal en daardoor zeer geliefd bij de inwoners van Doornik.
Van bedevaart tot processie
De Onze-Lieve-Vrouw van de Zieken was het voorwerp van een jaarlijkse bedevaart in september, die in de middeleeuwen massa's gelovigen trok uit het middeleeuwse bisdom Doornik, dat toen de steden Gent, Brugge en Rijsel omvatte. In de negentiende eeuw werd een kopie van het beeld gemaakt en in de kathedraal geplaatst. Het is deze kopie die elke tweede zondag van september in de historische Grote Processie door de straten van de stad gedragen. Deze processie werd zopas erkend als immaterieel cultureel erfgoed van de Franse Gemeenschap van België.
Boekhandelaars en schilders
Het portaal waar het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van de Zieken staat, was de plaats waar de verkoop van goederen van het kapittel werd gehouden en waar iedereen aan kon deelnemen. Het kapittel had het recht om te verkopen binnen zijn jurisdictie, die eindigde net buiten het portaal. Boekhandelaars en ook schilders, voornamelijk uit Antwerpen, konden toestemming krijgen om hier hun werken tentoon te stellen en te verkopen. In een reeks registers van het midden van de zestiende tot het einde van de achttiende eeuw staan de inventaris en het verloop van deze verkopen opgetekend.
Onthoofd
De hoofden van het beeld werden vernietigd tijdens de beeldenstorm in 1566 en gerestaureerd aan het begin van de zeventiende eeuw. De rechterhand en de druiventros die de Maagd vasthoudt, zouden van nog recentere datum zijn (vóór 1892). Tegenwoordig zijn het Mariabeeld en de middenpijler die het portaal ondersteunt in verval. Naast de opeenhoping van stof en vuil is er sprake van zones die zwart kleuren en, op de bas-reliëfs in arduin op de middenpijler, afschilfering. Zowel het beeld als de middenpijler moeten dus dringend worden gerestaureerd. Dit zal ook een diepgaande monografische studie mogelijk maken, iets wat de huidige toestand niet toelaat.
De Erfgoed Challenge wil alle Belgen verbinden rond hun erfgoed en deze kunstschatten omringen met de allerbeste zorgen. Tien jaar lang selecteert het KIK samen met jou een erfgoedschat die hoogdringend hulp nodig heeft. Om zo tegen 2030 de toekomst van minstens tien erfgoedschatten te verzekeren. Geef erfgoed een toekomst!
Dit erfgoedobject nam het op tegen
De gipsen voor het Monument voor de Arbeid van Constantin Meunier
Steek je handen uit de mouwen!
