Labo polychromie
Ons erfgoed staat bol van de kleuren. Dat noemen we polychromie: het gebruik van kleur voor de afwerking van sculpturen en objecten in hout, metaal of steen, zowel in gebouwen als in de buitenlucht. Dankzij de studie van die kleurlagen leren we meer over ons verleden en kunnen we deze unieke objecten bewaren voor de toekomst.
Wat leren kleurlagen ons?
De picturale lagen op erfgoedobjecten herbergen een schat aan informatie. Onverwachte ontdekkingen, zoals het gebruik van meel in de grondlaag van een schilderij van Rembrandt Van Rijn, wekken zelfs wereldwijd verwondering!
Onze onderzoekers beschikken over de nodige kennis en instrumenten om:
- de samenstelling van lagen te identificeren (pigmenten, kleurstoffen, bindmiddelen, vernissen, additieven...)
- de functie van elke laag in de stratigrafie oftewel laagstructuur te bepalen (preparatie, isolatie, verguldgrond, onderlaag, glacis…)
- de interacties en transformaties van materialen bij veroudering te analyseren (verkleuring, verbleking of verzwarting, of zelfs de vorming en accumulatie van degradatieproducten zoals metaalzepen en -oxalaten of sulfaten)
- inzicht te krijgen in de bereidingswijzen van pigmenten (grondstof, kwaliteitsgraden, namaak…).
De originele materie maximaal bewaren
De kleurlagen die we bestuderen maken onlosmakelijk deel uit van het object waarop ze zijn aangebracht. Dat is vaak een uniek stuk erfgoed of een waardevol kunstwerk. Dat spreekt voor zich in het geval van bijvoorbeeld schilderijen, maar het geldt evengoed voor een altaar of retabel.
Naast niet-invasieve methodes, waarvoor geen staalname nodig is, maken onze wetenschappers gebruik van niet-destructieve analyses. Daarbij loopt het microstaal van een kunstwerk geen schade op. Zo blijft de kleurlaag maximaal intact.
Dr. Francisco Mederos-Henry, chemicus: "Ons doel is om de hoeveelheid materiaal die nodig is voor een exacte identificatie zo minimaal mogelijk te houden. We schaven de beschikbare technieken, zoals HPLC-DAD of ATR-FTIR, dan ook voortdurend bij. Daar slagen we steeds beter in, dankzij onze multi-instrumentale aanpak in combinatie met een bijzondere expertise in micro- en nanochemische analyses."
Chemische transformaties doorgronden
Met onze onderzoeksprojecten en studies leren we meer over de technologieën uit het verleden. Tegelijk ontwikkelen we nieuwe inzichten en technieken om werken in de toekomst beter te beschermen.
Laboverantwoordelijke dr. Jana Sanyova legt uit: "Een goed voorbeeld zijn de meesterwerken van romaanse beeldhouwers of van de Vlaamse Primitieven. Waardevol erfgoed dat we absoluut willen bewaren voor de generaties na ons. Maar door licht, vochtigheid en reiniging kunnen er chemische transformaties plaatsvinden in de picturale materie. Zo ontstaan onder meer metaaloxalaten die een grauwe sluier veroorzaken. Dankzij het MetOx-project zijn we op het goede spoor om dat fenomeen te begrijpen."
Ervaring en netwerk
Al decennialang bestuderen we in het KIK de interacties tussen de bestanddelen van picturale lagen, hoe ze werden bereid en verwerkt, hun degradatiefenomenen, enzovoort. Deze studies moeten soms worden ondersteund door zeer gesofisticeerde analysemethodes waarvoor we een beroep doen op ons ruime netwerk. We zijn bijzonder trots op onze goede samenwerking met gerenommeerde instellingen in binnen- en buitenland:
- universiteiten: Universiteit Antwerpen, UCLouvain, Universiteit van Amsterdam, Royal Danish Academy (KADK), University for Science and Technology Praag…
- onderzoeksinstituten: European Synchrotron Radiation Facility, Doerner Institut…
- musea: National Gallery London, Rijksmuseum Amsterdam, Staatliche Museen zu Berlin, Kunsthistorisches Museum Wien…
Een onderzoek aanvragen? Contacteer ons voor een eerste advies of gratis offerte.
Onze experts
We begeleiden u graag in de keuze van de meest geschikte analysetechniek of studie.
Vraag een gratis offerte aan per e-mail of telefoon.
Voor complexe studies komen we vooraf ter plaatse voor een prijsbepaling.